3 dni po 62 urodzinach Pan Mirosław został przyjęty do szpitala z powodu udaru mózgu. Rano nie mógł wstać z łóżka. Ręka i noga po prawej stronie odmówiły posłuszeństwa. Nikt nie rozumiał co Pan Mirosław usiłuje powiedzieć. Mowa była bełkotliwa, pozbawiona sensu. Podczas przyjęcia do oddziału udarowego wykryto wysokie nadciśnienie. Najprawdopodobniej istniejące od dawna. Mężczyzna nigdy nie kontrolował ciśnienia. Powtarzał zawsze, że „nie ma powodu”. Tymczasem nieleczone nadciśnienie było prawdopodobnie przyczyną udaru mózgu.  

Dane z ostatnich 20 lat wskazują na wzrost występowania nadciśnienia  tętniczego również w Polsce. Według badania NATAPOL 2011 rozpowszechnienie nadciśnienia wśród osób w wieku 18-79 lat wzrosło z 30 do 32 %, czyli do około 9 milionów osób. Niezdrowy i szybki tryb życia, palenie tytoniu, stres, mała regularność aktywności fizycznej oraz niezdrowe odżywianie to powody, które sprawiają, że coraz więcej z nas choruje na nadciśnienie tętnicze. Najczęściej nie wiedząc o tym. 

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Układ krążenia to zamknięty system składający się z serca i naczyń krwionośnych. Krążenie krwi w naczyniach wymuszone jest przez działające niczym pompa serce. System ten  można porównać  do zestawu rurek o różnej średnicy, tworzonych przez dwa rodzaje naczyń krwionośnych - tętnice i żyły. Ciśnienie tętnicze to nacisk przepływającego strumienia krwi na ścianę tych naczyń.

Centralną częścią układu krążenia jest serce, które tłoczy krew do aorty, największego naczynia tętniczego o szeregu rozgałęzień tworzonych przez tętnice doprowadzające krew do narządów (mózgu, serca i nerek). W miarę oddalania się od aorty, średnica tętnic stopniowo zmniejsza się. Przechodzą one w sieć drobnych tętniczek zwanych naczyniami włosowatymi. Z naczyń włosowatych poszczególnych narządów krew zabiera niepotrzebne organizmowi produkty przemiany materii i odpływa do naczyń żylnych, których średnica - w miarę zbliżania się do serca - stopniowo rośnie.  Przez prawy przedsionek i komorę krew trafia do płuc, skąd wzbogacona w tlen, wpływa przez lewy przedsionek do lewej komory, a z niej wyrzucana jest ponownie do aorty.

Ciśnienie krwi jest najwyższe podczas skurczu lewej komory serca, kiedy krew wtłaczana do aorty i dużych tętnic - to ciśnienie skurczowe.

Najmniejszą wartość ciśnienie krwi osiąga z kolei podczas rozkurczu komory (serce znajduje się wówczas w stanie spoczynku przed ponownym skurczem) - to ciśnienie rozkurczowe.

Jakie są prawidłowe parametry ciśnienia tętniczego krwi?

Ciśnienie krwi mierzy się w milimetrach słupa rtęci (mm Hg), a podczas pomiaru uzyskuje się dwie liczby, oznaczające ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Na przykład:140/190 mm Hg, co należy odczytywać: „sto czterdzieści NA dziewięćdziesiąt słupa rtęci”. Pierwsza liczba – zawsze większa – określa ciśnienie skurczowe (tzw. górne). Druga liczba – zawsze mniejsza – określa ciśnienie rozkurczowe (tzw. dolne).

Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją ciśnienia tętniczego za prawidłowe uznaje się ciśnienie 120-129/80-84 mm Hg.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

 Nadciśnienie tętnicze to choroba charakteryzująca się podwyższonym ciśnieniem krwi równym bądź przekraczającym 140/90 mm Hg. Chorobę tę rozpoznaje się na podstawie kilkakrotnych pomiarów ciśnienia krwi, wykonywanych zazwyczaj w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach podczas kolejnych wizyt u lekarza.

Nadciśnienia tętniczego nie można zdiagnozować, opierając się na pojedynczym  pomiarze ciśnienia krwi.

U większości chorych nie stwierdza się konkretnej przyczyny rozwoju nadciśnienia tętniczego. Na jego wartości może wpływać wiele czynników:

• Dziedziczna skłonność
• Otyłość, zwłaszcza tzw. Otyłość brzuszna (zwiększenie obwodu brzucha). Jako kryterium otyłości brzusznej przyjęto zwiększony obwód pasa (w pozycji stojącej) wynoszący u mężczyzn >102cm, a u kobiet >88cm.
• Palenie tytoniu
• Zwiększone spożycie soli
• Proces starzenia się organizmu.

W zależności od przyczyny wywołującej wzrost ciśnienia tętniczego, chorych dzieli się na dwie grupy:

1. U zdecydowanej większości pacjentów (ponad 90%) występuje nadciśnienie pierwotne, inaczej zwane samoistnym. Przyczyna tej postaci choroby jest złożona i jeszcze nie w pełni poznana  - wskazuje się na udział genów, środowiska, diety, stresu i stylu życia.
2. U 5-10% chorych stwierdza się nadciśnienie wtórne, zwane tez objawowym. Podwyższone ciśnienie tętnicze jest tylko objawem innej choroby, dotyczącej najczęściej nerek, dużych tętnic lub zaburzeń czynności gruczołów wydzielających substancje regulujące wysokość ciśnienia krwi. Właściwie  przeprowadzone badania umożliwiają wykrycie i usunięcie przyczyny wywołującej wzrost ciśnienia krwi, a tym samym wyleczenie i trwałe uzyskanie prawidłowego ciśnienia tętniczego.

Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?

Najprostszy sposób wykrywania choroby to systematyczny pomiar ciśnienia tętniczego. Powinny go również wykonywać osoby z prawidłowym ciśnieniem.

Stwierdzenie w jednorazowym, przygodnym pomiarze umiarkowanie podwyższonego ciśnienia krwi nie zawsze świadczy o nadciśnieniu tętniczym, ale powinno skłonić do wykonania dalszych pomiarów oraz zgłoszenia się do lekarza w celu przeprowadzenia właściwej oceny wysokości ciśnienia tętniczego.

Osoba, u której stwierdzono nadciśnienie tętnicze, powinna zaopatrzyć się w aparat do pomiaru ciśnienia i nauczyć samodzielnego pomiaru.

Jakie zagrożenia wynikają z nadciśnienia tętniczego?

Nadciśnienie tętnicze to skrytobójca. Na ogół przez długi czas nie powoduje wyraźnych  dolegliwości. Czasami powoduje ból głowy lub męczliwość. Skutki nadciśnienia mogą rozwijać się skrycie i po latach prowadzić do niekorzystnych zmian w sercu (np. zawału lub niewydolności serca), mózgu (udaru mózgu), a także w naczyniach krwionośnych i nerkach. Uszkadzając niektóre narządy, podwyższone ciśnienie krwi zaburza ich funkcję, czyli prowadzi do rozwoju tzw. powikłań narządowych.

Pamiętajmy! Szczególnie niebezpieczne jest niewykryte lub nieleczone nadciśnienie tętnicze.

Jak leczy się nadciśnienie ?

U zdecydowanej większości chorych leczenie polega na podawaniu leków obniżających ciśnienie krwi. Zalecana jest także modyfikacja dotychczasowego stylu życia.

RADY:

• Schudnij i/lub utrzymuj właściwą masę ciała; obwód Twojego brzucha nie może przekraczać 88 cm (kobiety)/ 102 cm (mężczyźni)
• Ogranicz spożycie soli kuchennej do <6 g na dobę (6g = łyżeczka)
• Zmień dietę – ogranicz spożycie tłuszczu, jedz więcej warzyw, owoców i ryb
• Rzuć palenie
• Ogranicz spożycie alkoholu
• Zwiększ swoją aktywność fizyczną – spaceruj, pływaj, zacznij jeździć na rowerze

Na co zwracać uwagę w trakcie terapii lekami obciążającymi ciśnienie tętnicze?

1. Istnieje wiele leków obniżających ciśnienie krwi. Wybór preparatu należy do lekarza, który przy podejmowaniu decyzji kieruje się nie tylko skutecznością leku i jego tolerancją, ale także twoim stanem zdrowia, w tym występowaniem innych chorób.
2. Warto pamiętać, że inne przyjmowane leki mogą wpływać na działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze.
3. Nie wolno zaczynać leczenia na własną rękę. O jego wyborze musi decydować lekarz.
4.  Każdy lek może wywołać działania niepożądane - nie występują one często, na ogół są niegroźne i nieznacznie nasilone, trzeba jednak poinformować o nich lekarza.
5. Leki obniżające ciśnienie tętnicze wykazują pełny efekt dopiero po kilku, a nawet kilkunastu dniach stosowania. Przyjmuj je systematycznie i nie odstawiaj bez porozumienia z lekarzem.
6. Pamiętaj, że leki nie usuwają przyczyny nadciśnienia, dlatego trzeba je przyjmować przez wiele lat, a nawet w przypadku chorych na nadciśnienie pierwotne, czyli nie związane z innymi chorobami - całe życie.

Jak mierzyć ciśnienie?

Wartość ciśnienia tętniczego krwi można mierzyć korzystając z ciśnieniomierza. Aby domowy pomiar był wiarygodny należy korzystać z aparatów o potwierdzonej dokładności.  Ciśnieniomierz najlepiej kupić w aptece korzystając z porad farmaceuty.

Najlepiej pomiar wykonywać zawsze o tej samej porze, w ciszy i  w spokoju.

Godzinę przed pomiarem nie należy pić alkoholu, kawy i palić papierosów.

Należy odpocząć na 5 minut przed pomiarem

Ramię musi być swobodnie podparte na wysokości serca

Nie należy się poruszać ani rozmawiać w trakcie pomiaru.

Należy zapisywać otrzymane wyniki i mierzyć ciśnienie regularnie   

Źródło: magazynudarowy.pl